Bron: Nieuwsbrief PNO ConsultantsOp 1 januari 2014 gaat het Europese onderzoeks- en innovatiesubsidieprogramma Horizon 2020 (H2020) van start. Bij dit programma hoort een budget van iets meer dan 70 miljard euro. De Europese Commissie (EC) moet dit budget via subsidies in zeven jaar tijd besteden aan de ontwikkeling van nieuwe technologieën, die een bijdrage leveren aan de Europese gemeenschap en die de concurrentiekracht van het Europese bedrijfsleven wereldwijd moeten versterken.
Dit is het derde artikel in een serie van vijf, waarin de verschillen met voorganger FP7 (‘7th Framework programme’) uitgebreid worden toegelicht. Hiermee krijgt u inzicht in de factoren die verantwoordelijk zijn voor het verwachte succes van Horizon 2020. Daarnaast kan het u helpen bepalen of en hoe u vanaf 2014 H2020-subsidie kunt inzetten voor uw innovatieplannen en –projecten.
INDUSTRIEEL LEIDERSCHAP
Horizon 2020 is ‘gebouwd’ op drie strategische pijlers – met elk een specifieke focus. De pijler Industrieel Leiderschap lijkt in zoverre op FP7 dat er behalve het gewenste resultaat ook de daartoe te gebruiken technologie in grote lijnen wordt voorgeschreven. De reden hiervoor is dat de Commissie vier kerngebieden heeft gedefinieerd, waarin Europese bedrijven en onderzoekers wereldwijd bepalend zullen moeten zijn. De gedachte daarachter is dat marktleiderschap naar verwachting leidt tot een toename van private investeringen in R&D en de groei van start-ups.
De basis voor de nieuwe ‘calls for proposals’ (uitnodigingen om een subsidieaanvraag in te dienen) wordt gevormd door de roadmaps uit de FP7 Coördinatie Actie-projecten; meerjarige roadmaps van relevante Europese Technologie Platforms (ETP) en adviezen van de Key Enabling Technologies (KET) High Level Group. Via de door het bedrijfsleven aangestuurde ETP’s worden korte en lange termijn-agenda’s en roadmaps voor onderzoek en innovatie opgesteld, die als aanjager moeten dienen voor actie op zowel Europese als nationale schaal. Een vergelijking met het Nederlandse topsectorenbeleid dringt zich hier op. In onderstaande tabel ziet u een overzicht van de ETP’s die de commissie helpen bij het bepalen van de subsidieprioriteiten (bron: Europese Commissie).| Bio-based economy | Energy | Environment | ICT | Production and processes | Transport |
| · EATIP · ETPGAH · Food for Life · Forestbased · Plants · FABRE TP · TP Organics | · Biofuels · EU PV TP · TPWind · RHC · SmartGrids · SNETP · ZEP | · WssTP | · ARTEMIS · EUROP · ETP4HPC · ENIAC · EPoSS · ISI · Net!Works · NEM · NESSI · Photonics 21 | · ECTP · ESTEP · EuMaT · FTC · SusChem · Nanomedicine · ETP-SMR · Manufuture | · ACARE · ERRAC · ERTRAC · Logistics · Waterborne |
| Cross ETP Initiatives | |||||
| · Nanofutures · Industrial Safety | |||||
Bij het bepalen van die prioriteiten gaat de voorkeur uit naar onderwerpen die zowel betrekking hebben op specifieke ambities van de pijler Industrieel Leiderschap als de technologie-gerelateerde behoeften, die behoren bij de pijler Maatschappelijke Uitdagingen (zie Subsidieflits 19 september). In subsidieaanvragen zal dus zeer duidelijk moeten worden gemaakt hoe de resultaten van het betreffende onderzoek zullen worden omgezet in concrete en meetbare producten en diensten, die bovendien bijdragen aan het oplossen van de Uitdagingen en/of het verbeteren van Europa’s concurrentiekracht. Deze trend is overigens al ingezet in de laatste calls onder FP7. Begrippen als: “duurzaamheid, intellectueel eigendom, standaardisatie, commercialisering, exploitatie, business modellen, efficiënt gebruik van grondstoffen, marktpotentieel, toegevoegde waarde, business plan, spin-off, Technology Transfer, levenscyclus, recycling” zullen het goed doen in subsidieaanvragen onder beide programma’s!
NOG MEER BETROKKENHEID VAN BEDRIJFSLEVEN VIA JTI´S EN PPP´S
Tussentijdse evaluaties hebben ertoe geleid dat ook binnen FP7 verbeteringen zijn doorgevoerd om de betrokkenheid van het bedrijfsleven te vergroten in de strijd tegen de economische recessie. Zo zijn er drie Joint Technology Initiatives (JTI’s) en drie Public Private Partnerships (PPP’s) opgericht die innovatie nog meer benaderen vanuit de marktvraag. JTI’s hanteren hierbij hun eigen subsidie- en managementregels terwijl de PPP’s de ‘standaard’ FP7-regels voor deelname, selectie en project- en fondsenmanagement volgen.
Evaluatie van beide modellen leverde overall een positief beeld op: de betrokkenheid van het bedrijfsleven bij de verschillende PPP-projecten was groot (55%; MKB’s ontvingen meer dan 20% van de publieke gelden). Maar ook hier bleken de innovatiekloof en andere niet-technologische barrières moeilijk te overwinnen. Onder H2020 worden de JTI’s en de PPP’s in ieder geval voortgezet. Dit geldt specifiek voor de thema’s transport, brandstofcellen, waterstof en life sciences (voorheen IMI). De JTI’s Eniac en Artemis (beide ICT-georiënteerd) worden samengevoegd in een nieuwe nano-electronica-JTI. De drie startende/lopende PPP’s in H2020 zijn: EFFRA (voortzetting van het eerdere ‘factories of the future’ PPP), Energy Efficient Buildings PPP en SPIRE (duurzame proces industrie).
Tot slot mag het European Institute of Innovation & Technology (EIT) niet onvermeld blijven. Dit nieuwe EU-instituut is opgericht in 2011 om door het integreren van hoger onderwijs, onderzoek en bedrijfsleven de cyclus idee-laboratorium-markt te versnellen. Hiertoe heeft het EIT in verschillende lidstaten zogenaamde Knowledge Innovation Centres (KIC’s) opgezet. Daar werken de drie onderdelen van de kennisdriehoek nu samen. Als zodanig levert het EIT een belangrijke bijdrage aan de realisatie van de Europe 2020 Strategie.
…EN HET MKB DAN?
Zoekt u nog naar een vervolg op het FP7-MKB-programma? Dan kunt u stoppen met zoeken! In een eigen evaluatie heeft de Commissie vastgesteld dat dit programma méér de onderzoeksinstellingen ten goede kwam dan dat de MKB-onderzoeksbehoefte groot was. In plaats daarvan, en om de doorlooptijden van MKB-aanvragen te verkorten, heeft de Commissie een instrument binnen het reguliere H2020-programma bedacht dat speciaal is bedoeld voor het MKB. Het resultaat is een verkorting met 100 dagen ten opzichte van de huidige praktijk! Overall zal 20% van het Horizon 2020-budget terecht komen bij in projecten participerende MKB’s. Laten we maar eens kijken of de Commissie haar belofte, om te komen tot een MKB-deelname aan H2020 van 15%, kan waarmaken. FP7 heeft deze 15% nauwelijks gehaald, en men vermoedt zelfs dat sommige cijfers zijn ‘afgerond’ ten einde openlijke kritiek van de lidstaten en het Europese Rekenhof te voorkomen.