Bewonersparticipatie bij energiebesparing in de openbare verlichting in Zwolle

Bron: werbsite Agentschap NL

Vijftig mensen, waaronder veel wethouders, waren aanwezig bij de Duurzame Verlichtingstafel in Zwolle. De bijeenkomst van 11 oktober stond in het teken van 'Beleving van openbare verlichting en bewonersparticipatie'. En de conclusie? Bewonersparticipatie creëert draagvlak waardoor meer energiebesparing in de openbare verlichting mogelijk is.

Aan het woord kwamen gemeenten, deskundigen en de provincie. Een van hen was Charlotte de Wolff, docent toegepaste psychologie. Zij deed onderzoek naar de ervaringen met dynamische verlichting met knopbediening op fietspaden in Stadskanaal. "Op het proeftraject werd de verlichting standaard tachtig procent gedimd; als er op een knop werd gedrukt sprong de verlichting aan tot dertig procent gedimd. In de enquête vroegen we gebruikers, een school en een nabijgelegen sportclub naar de beleefde sociale veiligheid, duurzaamheid, gebruikerservaring en esthetiek. De ervaringen waren overwegend positief."

De provincie Overijssel betrekt haar inwoners bij bewuste verlichting. Gedeputeerde Ine Bakker: "We organiseren informatieavonden en publieksprogramma’s om inwoners ervan bewust te maken dat minder licht niets afdoet aan de sociale- en verkeersveiligheid, maar wel bijdraagt aan energiebesparing en CO2-reductie. Als je dat goed uitlegt creëer je draagvlak."

En ook Jan Beintema, wethouder in Hellendoorn, heeft dat ervaren. "Licht is een emotioneel onderwerp." Toch wilde zijn gemeente 400 van de 800 lichtmasten in het buitengebied schrappen. "Er was veel emotie en weerstand. Uitgangspunt in ons beleid is 'Geen verlichting, tenzij…', terwijl bewoners geen enkele lamp minder willen. Daarom hebben we informatiebijeenkomsten georganiseerd. We hebben bijvoorbeeld uitgelegd dat er een landelijke richtlijn is, maar ook dat het een kwestie is van 'slim kijken'. Zo brandde er bijvoorbeeld licht bij een bushalte waar ’s avonds nooit een bus stopt. Ook is licht vaak op de autoweg gericht terwijl het fietspad donker is. Door lichtmasten te verplaatsen kun je daar verandering in aanbrengen."

Waar Hellendoorn meteen inwoners betrok bij de plannen, daar opereerde Stadskanaal in eerste instantie op eigen houtje. Jan Bessembinders, wethouder in Stadskanaal: "In 2008 wilde de raad 1500 lichtmasten in het buitengebied verwijderen. Daarop volgde veel protest. Bewoners ketenden zich vast aan palen en we haalden Hart van Nederland." Nieuwe plannen werden gemaakt. "Maar dit keer met participatie. En we stelden bewoners in het landelijk gebied de vraag wat zij de belangrijkste functie van verlichting vonden. Daaruit kwamen verkeers- en sociale veiligheid naar voren. Het aantal verlichtingspunten mag best minder, maar zorg dan wel voor goed verlichte bermen en goede oriënterende verlichting." Terugkijkend is bijna iedereen het erover eens dat sommige verlichting overbodig is. "Er zijn erg veel positieve reacties. En in Stadskanaal zijn we ons veel meer bewust van het feit dat er meer kennis is buiten het gemeentehuis dan erbinnen."

Ook de Duurzame Verlichtingstafel van 27 augustus, over bestuurlijke besluitvorming en financiering van energiebesparende maatregelen in de openbare verlichting, was een succes. Lees het verslag hiervan.

De volgende Duurzame verlichtingstafel zal plaatsvinden op 23 januari in Rotterdam en heeft als thema techniek en meten van energiebesparing in de openbare verlichting. Houd de website www.agentschapnl.nl/openbareverlichting in de gaten voor informatie.